W związku z planowanym wprowadzeniem od 1 stycznia 2022 r. Nowego Polskiego Ładu, będziemy świadkami – a także, jako kadrowcy – uczestnikami ogromnej rewolucji podatkowej. Zmienią się między innymi zasady wyliczania wynagrodzeń pracowników, będą obowiązywać nowe ulgi podatkowe. Rząd postanowił też zmienić dotychczasowe progi podatkowe.
Większość biur księgowych stara się gorączkowo przygotować do rychłych zmian. Będzie to niemałe wyzwanie również dla informatyków, przed którymi stoi obecnie zadanie sprawnego skorygowania programów kadrowo – płacowych. W natłoku informacji, warto wypunktować i omówić najważniejsze zmiany, które już wkrótce mocno wpłyną na naszą pracę.
W swoim założeniu Nowy Polski Ład ma zmniejszać dystans dochodów najmniej zarabiających obywateli do tych lepiej usytuowanych. Rządzący postanowili znacznie zwiększyć kwotę wolną od podatku. Przypomnijmy, że obecnie wynosi ona 8 000,00 zł – od stycznia będzie to 30 000,00 zł. Oczywiście zmianie ulegnie kwota zmniejszająca podatek – z dotychczasowej 43,76 zł na 425,00 zł. Zmienią się również progi podatkowe. Obecnie osoba, której roczny dochód przekracza 85 528,00 zł zmuszona jest odprowadzać od dochodów powyżej tej kwoty podatek 32%. W Nowym Polskim Ładzie będzie to aż 120 000,00 zł. Warto jednak zaznaczyć, że podwyższenie kwoty wolnej od podatku oraz zmiana progów podatkowych są mechanizmami, które mają na celu zniwelowanie negatywnych konsekwencji zmiany zasady odliczenia od podatku 7,75% podstawy składki zdrowotnej. Do tej pory wyliczając zaliczkę na podatek dochodowy zmniejszaliśmy ją właśnie o 7,75% podstawy tej składki. Już od stycznia nie będzie to możliwe. Jak będzie zatem wyglądało wyliczenie przykładowego wynagrodzenia za pracę? Przyjrzyjmy się temu na przykładzie wynagrodzenia brutto w wysokości 4 000,00 zł (przy założeniu, że pracownik skończył 26 lat, nie korzysta z podwyższonych kosztów uzyskania przychodu oraz nie odprowadza składek na PPK).
W takim wypadku podstawa składek społecznych będzie wynosiła 4 000,00 zł, a więc suma tych składek pobieranych od pracownika wyniesie 548,40 zł. Zatem podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne wyniesie 3 451,60 zł, a sama składka 310,64 zł. Podstawa podatku po zaokrągleniu to 3 202,00 zł (czyli 3 451,60 – 250,00 – koszty uzyskania przychodu), a więc sam podatek to 119,00 zł (wynika to z równania 3 202,00 x 17% – 425,00 zł – nowej kwoty zmniejszającej podatek). Nie ma tu możliwości odliczenia 7,75% składki zdrowotnej. A więc wynagrodzenie netto wyniesie według nowych zasad 3 021,96 zł. Co ważne, należy pamiętać, że wynagrodzenia należne za miesiąc grudzień, ale wypłacone już w styczniu podlegać będą nowym zasadom naliczania.
Co ważne, zmianie ulegną wzory dokumentów rozliczeniowych DRA i RCA. W dokumentach tych będzie konieczność wprowadzania informacji o wybranej formie opodatkowania, a także o przychodzie lub dochodzie będącym podstawą do wyliczenia składki zdrowotnej przedsiębiorcy. Nierzadko będzie to wymagało zmiany organizacji pracy w biurach rachunkowych i ścisłej współpracy działów księgowości i kadr. Należy sobie uzmysłowić, że każda korekta dokonana przez księgową będzie także skutkowała koniecznością zmiany wysokości składki zdrowotnej i dokonania stosownych korekt w DRA i RCA. Ponadto Zakład Ubezpieczeń Społecznych zdecydował się na uchylenie raportu ZUS RZA. Począwszy od zestawów za styczeń 2022 r. osoby opłacające jedynie składkę zdrowotną, będą umieszczone w raporcie RCA – dotyczy to również korekt dokonywanych w RZA za lata 1999-2021.
Kolejna ważna zmiana dotyczy umów powołania. Od stycznia 2022 roku podmioty wypłacające wynagrodzenie z mocy powołania będą miały obowiązek zgłosić taką osobę do ubezpieczenia zdrowotnego oraz potrącać z jej wynagrodzenia składkę w wysokości 9% podstawy wymiaru (kwoty wynagrodzenia).
Poza zmianą wysokości kwoty wolnej od podatku i wysokości progów podatkowych, w Nowym Polskim Ładzie znajdziemy zapis dotyczący tzw. ulgi dla kasy średniej. Stanowi ona swego rodzaju rekompensatę dla pracowników, których roczne zarobki mieszczą się pomiędzy 68 412,00 zł a 133 692,00 zł (miesięczne 5 701,00 zł – 11 141,00 zł). Czyli dla tych, którzy na założeniach Nowego Polskiego Ładu straciliby zamiast zyskać. Zastosowanie ulgi jest dosyć skomplikowane i zależne od wysokości uzyskanych przychodów z pracy. W wypadku pracowników, których roczne przychody będą wynosiły od 68 412,00 zł do 102 588,00 zł ulgę będziemy wyliczać wg wzoru: (przychody x 6,68% – 4 566,00 zł) ÷ 0,17, miesięcznie będzie to wzór: (przychody x 6,68% – 380,50 zł) ÷ 0,17, natomiast dla przychodów wynoszących więcej niż 102 588,00 zł i nie przekraczających 133 692,00 zł wzór będzie wyglądał następująco: (przychody x (-7,35%) + 9 829,00 zł) ÷ 0,17, a miesięcznie (przychody x (-7,35%) + 819,08 zł) ÷ 0,17. O takie kwoty ulg będzie można obniżyć zaliczkę na podatek. Należy oczywiście przemyśleć, czy korzystanie z ulgi w wymiarze miesięcznym będzie dla pracownika korzystne. Może się zdarzyć, że poprzez otrzymanie jakiejś wysokiej premii bądź innego dochodu, pod koniec roku pracownik straci prawo do tej ulgi i przy rozliczeniu będzie musiał zwrócić do Urzędu Skarbowego sporą kwotę. Może się również zdarzyć, że w ciągu roku straci źródło dochodów i jego roczne zarobki będą niższe niż wymagane w Polskim Ładzie 68 412,00 zł. W takiej sytuacji również straci prawo do korzystania z ulgi i będzie musiał dokonać stosownej dopłaty do podatku. Biorąc pod uwagę różne możliwe scenariusze, najbezpieczniej jest ulgę zastosować dopiero w rozliczeniu rocznym i otrzymać zwrot podatku.
Co ważne, z ulgi dla klasy średniej mogą skorzystać tylko pracownicy zatrudnieni w oparciu umowy o pracę oraz przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą, którzy rozliczają się na zasadach ogólnych, czyli wg skali podatkowej. Nie skorzystają z niej więc zleceniobiorcy ani osoby, z którymi zawarte zostały umowy o dzieło.
Przyszły rok będzie wyjątkowo obfitował w zmiany. Biorąc pod uwagę błyskawiczne tempo wprowadzania nowych zasad i ich mnogość, będzie wymagał od księgowych i kadrowych dużej dyscypliny i elastyczności. Warto więc regularnie systematyzować i pogłębiać wiedzę, aby od stycznia z łatwością i spokojem wejść w Nowy Polski Ład i jego zasady.
